Þrýstingsbreytingar spáðu fyrir um hæð gosmakkar

Fylgni var á milli hæðar gosmakkarins í eldgosinu í Grímsvötnum í maí 2011 og breytinga á þrýstingi í kvikuhólfi eldstöðvarinnar. Þetta er meðal niðurstaðna í nýrri rannsókn sem hópur vísindamanna við Háskóla Íslands, Veðurstofu Íslands og fimm erlenda háskóla vann undir forystu Sigrúnar Hreinsdóttur, dósents við Jarðvísindadeild Háskóla Íslands, og Freysteins Sigmundssonar, vísindamanns við Jarðvísindastofnun Háskólans. Fjallað er um niðurstöðurnar í nýrri útgáfu vísindatímaritsins Nature Geoscience. Niðurstöðurnar gætu nýst til þess að spá fyrir um hæð gosmakkar í eldgosum framtíðarinnar og þannig m.a. hjálpað til við að meta áhrif þeirra á flugsamgöngur.
 
Eldgosið í Grímsvötnum árið 2011 var það öflugasta sem orðið hefur í eldstöðinni síðan 1873 og náði gosmökkurinn um tíma rúmlega 20 kílómetra hæð. Því fylgdi til að mynda mun meira kvikustreymi og aska en í gosinu í Eyjafjallajökli árið áður og þurfti að takmarka flugsamgöngur um tíma vegna þess.
Fyrir gosið og meðan á því stóð fylgdust Sigrún, Freysteinn og samstarfsfólk náið með hreyfingum á svæðinu í kringum Grímsvötn með aðstoð GPS-mæla. Auk þess var hæð gosmakkarins metin út frá upplýsingum úr ratsjám og af ljósmyndum. Útreikningar sem vísindamennirnir hafa nú unnið leiða í ljós að fylgni var á milli hæðar gosmakkarins úr Grímsvötnum og landsigi við eldstöðina.
 
GPS-mælingar fyrir gosið sýndu einnig að landið í kringum Grímsvötn byrjaði að hreyfast um klukkustund áður en eldstöðin gaus. Það gefur vonir um að hægt verði í framtíðinni að nýta upplýsingar úr GPS-mælum til þess að spá fyrir um eldgos og þróun gosmakkar. Slíkt gæti komið að afar góðum notum við mat á hugsanlegum áhrifum eldgosa, m.a. á flugumferð, en bæði í eldgosinu í Grímsvötnum og í Eyjafjallajökli voru flugsamgöngur takmarkaðar um tíma vegna dreifingar öskunnar frá eldstöðvunum.

Þú ert að nota: brimir.rhi.hi.is