Líkan spáir fyrir um hámarksúrkomu

Rysjótt tíð, þar sem skipst hafa á úrkoma í formi snævar og rigningar, hefur verið mörgum til ama enda hefur slíkt tíðarfar mikil áhrif á færð um landið. Mælingar á úrkomu í svo miklu magni koma hins vegar Óla Páli Geirssyni, doktorsnema í tölfræði, til góðs því hann hefur unnið að þróun tölfræðilíkans um hámarksúrkomu á Íslandi.

„Upphaflegt meginmarkmið doktorsverkefnisins var að þróa tolfræðilíkan til að meta likindadreifingar hámarksúrkomu í sérhverjum punkti á þéttu neti yfir Islandi þar sem notast yrði bæði við mæld gögn fra veðurathugunarstöðvum og gögn fengin úr veðurfræðilíkönum. Hins vegar kom fljótt í ljós við smíði líkansins að nútima reikniaðferðir til að meta líkon af þessu tagi gengu annaðhvort of hægt eða ekki. Þvi var ljóst að það þurfti að þróa nýja almenna reikniaðferð til að meta líkanið sem væri nægjanlega hröð,“ segir Óli sem þegar hefur lokið þróun þeirrar reikniaðferðar og hefur hún fengið nafnið MCMC-aðskilnaðarhermun. Óli bendir á að þar sem veðurfræðilíkön ráði illa við að spá fyrir um hámarksúrkomu þurfi bæði að styðjast við veðurfarsmælingar og gögn úr veðurfræðilíkönum til að fá betra mat á hegðun hámarksúrkomu.

„Með því að notast við fyrirliggjandi þekkingu um úrkomu í formi veðurfræðilíkana og tölfræðiaðferðir sá ég spennandi leið til þess að þróa tölfræðilega aðferð til að spá fyrir um hegðun hámarksúrkomu þar sem ekki eru til mælingar,“ segir hann enn fremur um verkefnið. Aðspurður segist Óli alla tíð hafa haft mikinn áhuga á stærðfræði en hann lagði áherslu á líkindafræði og tölfræði í grunnnámi í Háskóla Íslands. „Svo þegar tækifæri bauðst, sem var bæði áskorun frá stærðfræðilegu og reiknilegu sjónarhorni, stóðst ég ekki mátið.“ Óli segir tölfræðilíkanið fyrir hámarksúrkomu þegar hafa verið sett fram og uppfylli sett skilyrði og markmið.

Hann bíður þess að birta vísindagrein um niðurstöður sínar. „Ein af lokaafurðum verkefnisins er kort af hámarksúrkomu fyrir Ísland. Af kortinu verður hægt að lesa hvar mestu hámarksúrkomuatburðirnir eiga sér stað og hversu miklir þeir verða í sérhverjum punkti netsins. Þar sem kortin sýna áætlaða hegðun hámarksúrkomu á stöðum þar sem ekki eru til mælingar, gætu þau komið að góðum notum við hönnun bygginga og áætlanagerð.“

Leiðbeinandi: Birgir Hrafnkelsson, dósent við Raunvísindadeild.

Þú ert að nota: brimir.rhi.hi.is